Твоя сказка

Белорусская народная сказка /на белорусском языке/

У адным двары было надта многа пшаніцы, а тую пшаніцу вазілі ўвесь час да нейкага месца. Адзін жа чалавек не меў каго выправіць з тою пшаніцаю. Дык ён прыбраў сваю дачку па-мужчынску і выправіў яе ў дарогу. Павезла яна тую пшаніцу. Вязе-вязе, ажно пачаў у яе воз ламацца. Астатнія фурманкі паехалі і паехалі, а яна адстала. А ўсё ж прыязджае на трачастую дарогу і не ведае, па каторай ёй ехаць. Нарэшце ўехала ў нейкі лес, а ўсё ж пачало і вечарэць.
– Ах, ліхачка, а што ж мне тут рабіць?
Едзе яна далей, а ўсё ж глядзіць – у лесе нейкая хата. Так захацелася папрасіцца нанач. Прынялі яе з ахвотаю, але гэта была вядзьмарская хата. А ў тых ведзьмакоў быў адзін сын. Зараз яны завялі яе каня, недзе паставілі, а яе ў хату клікнулі, і там ужо частуюць-прымаюць.
Той сын думае, што яна мужчына, а маці кажа: “Не, дзеўка!” І не пускаюць яе ад сябе, і трымаюць. А ўсё ж той сын з бацькам спрачаецца. Кажа: “То ж мужчына”. А яны: “Не, дзеўка!”
Ды ў дзяўчыны быў сабачка, які з ёй з дому бег. Толькі пачуе, што яны між сабой гавораць, то зараз жа ёй і расказвае ўсё. Аднаго разу кажа ён ёй так:
– Пашлюць цябе да кірмаша, а самі будуць здалёк назіраць, што ты будзеш купляць: ці жаноцкае, ці мужчынскае. То глядзі ж ты, май розум, бо яны цябе хочуць са сваім сынам ажаніць.
Паехала яна да таго кірмаша, не купляе ні стужак, ані хустак, ні пацерак – нават ані ў той бок не глядзіць. Усё да хамутоў, капузаў*, уздэчак – усё мужчынскія рэчы таргуе. Тады сын кажа бацькам:
– А, што, я так і казаў, што гэта мужчына!
Узяла тая ведзьма ды забіла таго сабачку, бо здагадалася, што гэта ён гаспадыню сваю асцерагаў. І давай ужо з яе ўсяляк збыткавацца*, аж покуль не прызналася яна, што дзеўка яна, хлопцам апранутая. Так дзяцюк той, канечне, ужо хоча з ёй ажаніцца. А ведзьма дае ёй дайніцу і кажа:
– Ідзі ж ты мае каровы падаі, а іначай я цябе са свету збаўлю.
Выйшла яна ўжо з тою дайніцаю і так плача, так плача, бо нідзе ж ніводнай каровы і следу няма. Выйшаў той дзяцюк:
– Ціха, – кажа. – Не плач. Я табе скажу, якія гэта каровы.
І даў ёй парася.
– Ідзі ў лес і пакладзі гэтае парася на зямлю. Як толькі яно закрычыць, так назбягаецца ваўчыц, а як пачнуць яны яго есці, дык ты барджэй у іх па разу малака цыркні і сама бяжы дахаты: яны ж цябе не зачэпяць.
Так ён сказаў, так яна і зрабіла. І прыносіць яна тое малако дахаты, а ведзьма:
– Нябось хітра, ведала, як зрабіць.
Назаўтра дала ёй ножы дый кажа:
– Ідзі ж ты пастрыжы мае авечкі, то тады будзе тваё вяселле з маім сынам, а інакш са свету зжыву.
Выйшла яна, небарака, і так плача, так плача. Падходзіць да яе той дзяцюк і кажа:
– А чаго ты плачаш, чаму ты мне не кажаш, чаго табе бракуе?
І даў ён тады ёй дзіця і кажа:
– Ідзі на расстайныя дарогі, палажы гэтае дзіця, а як яно заплача, то пазбягаюцца адусюль чэрці і будуць яго нюхаць. А ты тым часам у кожнага астрыжы па космачцы барады ды прынясі ёй – гэта будзе яе воўна.
Як ён навучыў, так яна і зрабіла. Прыносіць гэтую воўну, а ведзьма кажа:
– Ну, нябось, хітра! Ну, калі хочаш быць маёю навесткаю, пайдзі ж ты яшчэ на той свет ды прынясі мне ад маёй сястры нічальніцы*.
Выйшла яна, бедная, на двор плачучы, а ведзьмін сын і кажа:
– Дурню, ты не плач.
І даў ён ёй клубок нітак. І кажа:
– Дзе ён будзе каціцца, ты туды і ідзі.
І даў ён ён пшаніцы жменьку:
– Спаткаеш ты на дарозе гусей, пасып гэтую пшаніцу – няхай клююць.
Потым даў ёй сыру:
– Спаткаеш ты яшчэ катоў. Пакладзі той сыр – няхай ядуць.
І даў ёй яшчэ бохан сітняга хлеба.
– Ты там, – кажа, – спаткаеш сабак. І пакладзі ім, няхай таксама ядуць.
І нарэшце даў ён ёй яшчэ фаску* масла і кажа:
– Як прыйдзеш пад дзверы, то пастаў каля іх гэта масла. А як ведзьма дасць табе есці, то ты, што першы раз укусіш, трымай за левай шчакой, бо яна спытае пасля, каб ты аддала. То ты і аддай.
Як ён навучыў, так яна і зрабіла. Увайшла да ведзьмінай сястры і кажа:
– Цётка, вашая сястра прыслала мяне па нічальніцы.
Ведзьма ёй дала нічальніцы і пачала частаваць. А як тая дзяўчына, пад’еўшы, дзякавала, яна і кажа:
– Аддай мне тое, што ты першы раз укусіла.
Яна выняла з-за левае шчакі і дае. А ведзьма адно галавою закруціла. Выходзіць дзяўчына за дзверы, а ведзьма і кажа:
– Дзверы-дзверы, забіце яе!
А дзверы за гэта:
– Мы ў цябе цэлы век масла не бачылі, а цяпер поўную фаску маем. Не будзем яе забіваць.
Так тая ведзьма:
– Сабакі-сабакі, разарвіце дзеўку!
Сабакі кажуць:
– Мы ў цябе цэлы век чорнага хлеба не бачылі, а цяпер мы сітні ямо. Не будзем яе забіваць!
А яна на катоў:
– Каты-каты, задушыце дзеўку!
А каты на тое:
– Мы ў цябе не зналі, што ёсць на свеце сыр. А цяпер поўнаю губою ямо. Не будзем душыць.
Так ведзьма на гусей:
– Гусі-гусі, задзяўбіце дзеўку!
А гусі:
– Мы ў цябе не ведалі, якая пшаніца на свеце ёсць. А цяпер паглянь, якую харошую ямо. Не будзем дзяўбці дзеўку.
І так яна прыйшла, шчаслівая, дахаты, і аддала нічальніцы. А ведзьма і кажа:
– Ну, ідзі ж ты мой род на вяселле пасклікай.
Яна, небарака, так ужо плача, выйшаўшы на надворак, бо чорт яе ведае, дзе яе гэтую радню шукаць. Але выйшаў той дзяцюк і кажа:
– Ціха, дурню, не плач.
І даў ёй конскую галаву.
– Ідзі, – кажа, – з гэтаю галавою, стань пад крыніцаю, пакладзі гэтую галаву на сваю ды ўсё ківайся, стоячы, усё ківайся. З крыніцы будуць чэрці вылазіць і ісці да яе на вяселле. А як вылезе апошні, дык дасць табе па галаве, галава гэтая ўпадзе і ты падай. А ён сам паляціць, бо думаць будзе, што цябе забіў. Тады ты ўстань, ды ідзі назад дахаты.
Ён так навучыў яе, яна так і зрабіла.
Прыходзіць яна дахаты, а ведзьма сядзіць за сталом, абсадзіўшыся вакол чарцямі. Глянула на дзяўчыну, і нібы ўсцешылася. І давай рагатаць – нібы яна такая радая. Рагатала-рагатала ды і лопнула, а чэрці з-за стала навыперадкі пайшлі праз комін.
А яны – дзеўка тая з хлопцам – і ажаніліся. І добра ім усё было.

слушать-скачать>>